例題集

$RC$直列回路

知識・記憶レベル   難易度:
図1 の $C$-$R$ 直列回路の端子間に加える電圧 $E$ の大きさ を一定に保ち,周波数 $f$ を $0$ から広範囲に変化させた。 以下の問いに答えよ。 \begin{enumerate} \item (1) 電圧 $V_{R}$ の大きさ$|V_{R}|$が $|V_{R}|=\dfrac{|E|}{\sqrt{2}}$ になる周波数 $f_{1}$ [Hz]を求めよ。 \item (2) 電圧 $V_{R}$ の $E$ に対する位相角 $\theta$ について,$f=f_{1}$ のときの $\theta$ の値を求めよ。 \end{enumerate} %=image:/media/2014/11/21/141651706851669100.png:図1
\begin{enumerate} \item (1) $V_{R}$は \begin{eqnarray} V_{R} = \frac{R}{R+\frac{1}{j\omega C}} = \frac{R}{R-j\frac{1}{2\pi fC}} \end{eqnarray} となり,大きさ$|V_{R}|$ は \begin{eqnarray} |V_{R}| = \frac{R}{\sqrt{R^{2}+\left(\frac{1}{2\pi fC }\right)^{2}}}|E| \end{eqnarray} となる。$f=f_{1}$ のとき, \begin{eqnarray} \frac{|E|}{\sqrt{2}}= \frac{R}{\sqrt{R^{2}+\left(\frac{1}{2\pi fC }\right)^{2}}}|E| \end{eqnarray} が成り立つ。展開すると \begin{eqnarray} \sqrt{R^{2}+\left(\frac{1}{2\pi f_{1}C }\right)^{2}} &=& \sqrt{2}R\nonumber\\ R^{2}+\left(\frac{1}{2\pi f_{1}C }\right)^{2} &=& 2R^{2}\nonumber\\ R^{2}&=& \left(\frac{1}{2\pi f_{1}C }\right)^{2} \nonumber\\ f_{1}^{2}&=& \left(\frac{1}{2\pi RC }\right)^{2} \end{eqnarray} となるので,$f_{1}\ge 0$ より次のようになる。 \begin{eqnarray} f_{1} &=& \frac{1}{2\pi RC} = \frac{1}{2\pi\times 2\times 10^{3} \times \frac{5}{\pi}\times 10^{-6}}\nonumber\\ &=& \frac{1}{20\times 10^{-3}} = \frac{1}{2}\times 10^{2}\nonumber\\ &=& \underline{50}~\rm [Hz] \end{eqnarray} \item (2) 位相角は \begin{eqnarray} \theta &=& -\angle \left(R-j\frac{1}{2\pi Cf_{1}}\right)\nonumber\\ &=& -\angle \left(R-j\frac{1}{2\pi C\frac{1}{2\pi RC}}\right)\nonumber\\ &=& -\angle \left(R-jR\right)\nonumber\\ &=& -(-45^{\circ}) = \underline{45^{\circ}} \end{eqnarray} となる。 \end{enumerate}